För keen staht wi in?
De düütschen Sinti un Roma
Sinti un Roma sünd al siet Johrhunnerten in Europa tohuus. In de Länner, wo se herkaamt, gellt se as Minnerheiten, de sik vun de Geschicht her entwickelt hebbt, un de sik sülvst Sinti oder Roma nöömt. De Sinti leevt in West- un Middeleuropa, de Roma kaamt ut Oost- un Süüdoosteuropa. In all Länner, in de nich Düütsch snackt warrt, heet de ganze Minnerheit Roma.
In Düütschland sünd Sinti un Roma siet 600 Johr tohuus. Dat eerste Maal, dat se in en Urkunn nöömt worrn sünd, dat weer 1407 in de Bischopsstadt Hilmessen. Över’n Duum gifft dat in Düütschland vundaag 60.000 düütsche Sinti un 10.000 düütsche Roma. Snacken doot se blangen Düütsch as twete Mudderspraak de Minnerheitenspraak Romanes. De düütschen Sinti un Roma finnt wi överall in ganz Düütschland.
In den Natschonalsozialimus harrn de Sinti un Roma böös Kummer: De Nazis weern achter jüm ran un hebbt jüm ümbröcht – in Düütschland, in de Gegenden, de de Düütschen övernahmen hebbt un in de Staten, de op de Siet vun Hitler weern. Üm un bi 500.000 Sinti un Roma sünd dootmaakt worrn bi düssen Völkermoord na Plaan. Vun jümehr Kultur is veel twei slaan worrn.
De düütschen Sinti un Roma hebbt sik in ünnerscheedliche Verenen tohoop daan. Dat hölpt jüm, sik för jümehr Anliggen un jümehr Kultur stark to maken – so as in den Zentralraat vun de Düütschen Sinti und Roma e.V.
An’n 17. März 1982 harr de fröhere Bunnskannzler Helmut Schmidt Lüüd vun den Zentralraat vun de Düütschen Sinti un Roma to Gast. He hett seggt: Ja, dat weer en Völkermoord an de Sinti un Roma. Un dat is vun't Völkerrecht her anerkennt.
Dani Karavan hett en Denkmaal maakt för de Sinti un Roma ut Europa, de in de Tiet vun den Natschonalsozialismus ümbröcht worrn sünd. Dat hett de Bunnsregeren an’n 24. Oktober 2012 mit en Fier inwieht. Mehr as 100 Minschen, de den Holocaust överleevt hebbt, un vele anner Lüüd weern dorbi.
All twee Johr gifft dat Dokumentatschoonszentrum vun de Düütschen Sinti un Roma den Europääschen Börgerrechtspries vun de Sinti un Roma ut. Dat Geld för den Pries gifft de
Manfred Lautenschläger Stiften. An’n 03. April 2012 hett Thomas Hammarber den Pries kregen un George Lacatus en Extra-Pries.
Junge Sinti, de opstunns in de Lehr sünd, vör dat Dokumentatschoonszentrum vun de Düütschen Sinti un Roma
Wi bi Facebook