Manerheedekontoor

Huum fertreese we?

Da tjüsche Sinti än Roma

Sinti än Roma laawe sunt iirhunerte önj Europa. Önj jare hiimstoun san da önj e luup foon e tid as manerhäide wöksen, wat jam seelew Sinti unti Roma nååme, weerbai Sinti da san, wat jare hiimstoun önj weest- än madeleuropa hääwe, än Roma di noome foon da önj ååst- än söödååsteuropa san. Bütefor foon deer, weer tjüsch snååked wårt, as Roma di noome for e hiil manerhäid. 

Önj Tjüschlönj hääwe da Sinti än Roma sunt 600 iir jare hiimstoun. Dåt jarst tooch san ja 1407 önj e bischopstää Hildesheim aw en uurkunde nååmd. Huum gungt deerfoon üt, dåt önj Tjüschlönj diling ambai 60.000 tjüsche Sinti än trinambai 10.000 tjüsche Roma laawe. Ja snååke tjüsch än as tweed mamenspräke e manerhäidespräke Romanes. Da tjüsche Sinti än Roma laawe ålewäägens önj Tjüschlönj.

Önj e tid foon e nasjonåålsosiaalistisch gewålthiirschap wörden da Sinti än Roma ferfülid än as följk ambroocht – önj Tjüschlönj, önj da tjüsch beseete lönje än önj da stoote, wat ma Hitler ferbünen wjarn. Ambai 500.000 Sinti än Roma san oofer foon e rasedääsihäid foon da nazis wörden än foon jare süsteematisch ploonte följksmord; jare kultuurel iirw wörd tu en gruten diilj tuninte mååged.

Da tjüsche Sinti än Roma hääwe jam önj ünlike feriine tuhuupeslin, am jare interäse tu fertreesen än jare kultuur tu stipen – tuum biispaal önj di Sentråålrädj foon da tjüsche Sinti än Roma e.V.


Di 17. marts 1982 begröötet bundeskansler Helmut Schmidt e floose foon e sentråålrädj foon da tjüsche Sinti än Roma. Hi önjerkånd di följkmord iinj da Sinti und Roma, wat bloots üt grüne foon e sü nåmde „rase“ mååged wörden as, aw en wise, hü dåt önjt följkrucht fååstläit as.
 


Di 24. harfstmoune 2012 wörd dåt iirenmool for da Sinti än Roma önj Europa, wat önj e nasjonåålsosiaalismus ambroocht wörden san, wat Dani Karavan ham üttoocht heet, ma en fest inwaid, weer ouer 100 mansche wjarn, wat e Holocaust ouerlaawed hääwe.
 


Arks tou iir ouerdeet dåt dokumentasjoonssentrum foon da tjüsche Sinti än Roma di europäische bürgerpris foon da Sinti än Roma, wat di Manfred Lautenschläger Stifting schånkt. Heer e prisferdiiling di 3. gjarsmoune 2012 tu Thomas Hammarberg än di ekstrapris ging tu George Lacatus.
 


Junge Sinti-liirlinge for dåt dokumentasjoonssentrum tjüsche Sinti än Roma
 


Ferteelcafé „Paramissa“: Di tjüsche Sinto Reinhold Lagrene leest teele üt e grut tradisjoon foon da tjüsche Sinti än Roma.


Moin!

Wutrobnje witajće!

Hjertlig velkommen!

Latscho Diewes!

Hartlik wäljkiimen!

Witajśo k nam!

Herzlich Willkommen!

Welcome!