Mjeńšinowy sekretariat

W Němskej su žiwe štyri připóznate awtochtone (z starogrjekšćiny „starozasydlene“) narodne mjeńšiny/ludowe skupiny:

• Danojo w Južnoschleswigskej,
• Frizojo,
• němscy Sintojo a Romojo,
• a Łužiscy Serbja.

Jim spožča so w Němskej přez Zwjazk a kraje wosebity škit a specifiske spěchowanje.

Na zakładźe Europskeje charty regionalnych abo mjeńšinowych rěčow so w Němskej rěče štyrjoch narodnych mjeńšinow (danšćina, sewjero- a saterska frizišćina, hornjo- a delnjoserbšćina kaž tež romowšćina Sintow a Romow) škitaja. Tohorunja regionalna rěč delnjoněmčina (platt) je přez chartu škitana. Rěčnicy delnjoněmčiny njepřisłušeja žanej narodnej mjeńšinje: Delnjoněmčina pak so jako regionalna rěč připóznawa.

Wuznaće k mjeńšinje/ludowej skupinje je w Němskej swobodne. Podaća ličbow złožuja so jeničce na trochowanja. To zaleži na jednej stronje na přesćěhanju mjeńšinow za čas nacionalsocialistiskeho namócneho knjejstwa, na druhim boku wuchadźa narodoprawniskich wobmyslenjow. Ramikowe dojednanje za škit narodnych mjeńšinow Europskeje rady postaja, zo je přisłušnosć k narodnej mjeńšinje wosobinski rozsud kóždeho jednotliwca, kotraž so wot stata njeregistruje, njepřepruwuje abo njewotprěwa.

K awtochtonym narodnym mjeńšinam/ludowym skupinam liča přez wuskutki europskich stawiznow, přez hranične změny abo přez druhe historiske podawki nastate narodne mjeńšiny/ludowe skupiny kaž tež ludy Europy, kiž njejsu ženje swójski stat załožili a kotrež su na teritoriju jednoho stata jako mjeńšiny žiwe.

Charta awtochtonych narodnych mjeńšinow/ludowych skupin w Europje FUEN – Federalististiskeje unije europskich narodnych skupin, třěšneje organizacije mjeńšinow w Europje, podawa sćěhowacu definiciju:

Pod awtochtonej narodnej mjeńšinu/ludowej skupinu ma so zrozumić zhromadźenstwo,

• kotrež sydli na teritoriju jednoho stata jako cyłk abo rozbrojene
• kotrež je po ličbje mjeńše hač zbywace wobydlerstwo stata
• kotrehož přisłušnicy su wobydlerjo tutoho stata
• kotrehož přisłušnicy přez generacije a wobstajnje na wotpowědnym teritoriju sydla
• kotřiž dadźa so přez etniske, rěčne a kulturelne přiznamjenja wot zbywacych staćanow rozeznawać a kotřiž chcedźa tute swojoraznosće wobchować.

Wuwzaće tworja Sintojo a Romojo, kotřiž njejsu z historiskich přičin w domoródnym sydlenskim rumje žiwi. Němscy Sintojo a Romojo su w Němskej jako mjeńšina připóznaći, hačrunjež su w mjeńšej ličbje nimale po cyłej Němskej rozbrójeni žiwi. Awtochtone narodne mjeńšiny/ludowe skupiny rozeznawaja so tež wot připućowanych (tež alochtone/nowe mjeńšiny mjenowane), kotrež njejsu tradicionelnje w Němskej žiwi.