Minderhaidenkontoor

Wäl fertrede wie?

Do düütske Sinti un Roma

Sinti un Roma lieuwje siet Jierhunnerte in Europa. In hiere Hematloundere sunt ze in dän Ferloop fonne Tied as Minderhaiden woaksen. Jo namme sik säärm Sinti of Roma, wierbie Sinti do sunt, wäkke in Wääst- un Middeleuropa lieuwje, as Roma betekend me do, wäkke hiere Häärkumen in´t aast- un suudaastelke Europa häbe. Buterhalb fon deer, wier düütsk boald wät, wät Roma as Nome foar ju hele Minderhaid brukt.  

In Düütsklound häbe do Sinti un Roma siet 600 Jiere hiere Hemat. Dät eerste Moal wuden ze 1407 in ju Biskupsstääd Hildesheim in een Urkunde namd. Dälich gungt me deerfon uut, dät in Düütsklound sowät 60.000 düütske Sinti un sowät 10.000 düütske Roma lieuwje. Jo bale ieuwenske Düütsk as twäide Mämesproake ju Minderhaidensproake Romanes. Do düütske Sinti un Roma lieuwje allerwegense in Düütsklound.

In ju Tied fon ju natsionoalsozialistiske Gewalthäärskup sunt do Sinti un Roma ferfoulget wuden un as Foulk uumbroacht wuden – in Düütsklound, in do fon Düütsklound besätden Loundere un in do Stoaten, do mäd Hitler ferbuunden wieren. Sowät 500.000 Sinti un Roma sunt Offer fon dän Rassewoanzin fon do Nazis un dän an him süstemaatisk ploanden Foulksmoord wuden; hiere kulturelle Äärwe wude tou´n grootsten Deel tounichte moaked.

Do düütske Sinti un Roma häbe sik in ferskedene Fereene tousoamensleten, uum hiere Inträssen tou fertreden un hiere Kultur tou stöanen – so as in dän Tsentroalräid fon do düütske Sinti und Roma e.V.


An´n  17. Määrte 1982 begröitet Buundeskansler Helmut Schmidt een Trupel  Ljude fon dän Tsentroalräid fon do düütske Sinti un Roma. Hie anärkoant dät Moordjen an dät Foulk fon do Sinti un Roma, wät bloot apgruund fon ju so namde „Rasse“ moaked wuden is. Hie däd dät ap een Wieze, as dät in dät Foulksgjucht fäästlait wuden is.


An´n  24. Oktober 2012 wude dät Eerenmoal foar do Sinti un Roma in Europa, do in ju natsionoalsozialistiske Tied uumbroacht wuden sund, fonne Buundesregierenge fierlik ienwäid un anne Öffentlikgaid uurroat. Dät Eerenmoal häd Dani Karavan sik uuttoacht. Bie ju Fier wieren 100 Moansken mee deerbie, wäkke dän Holocaust  uurlieuwt häbe.


Älke two Jier uurrakt dät Dokumäntatsionstsentrum fon do düütske Sinti un Roma dän europäisken Bürgerpries fon do Sinti un Roma, wät ju Manfred Lautenschläger Stiftung skoankt. Hier ju Priesferdelenge an´n  3. April 2012 an Thomas Hammarberg un die Ekstrapries geen an George Lacatus.


Junge Sinti-Leerwäänte un –wuchtere foar dät Dokumäntationstsentrum fon do düütske Sinti un Roma


Fertälcafé "Paramissa": Die düütske Sinto Reinhold Lagrene läst Fertälster uut ju grote Traditsion fon do düütske Sinti un Roma.


Moin!

Wutrobnje witajće!

Hjertlig velkommen!

Latscho Diewes!

Hartlik wäljkiimen!

Witajśo k nam!

Herzlich Willkommen!

Welcome!